കുടുംബശ്രീ കാർഷിക മേഖലാ പ്രവർത്തനങ്ങൾ

അയൽക്കൂട്ട പ്രദേശങ്ങളിലെ കൃഷിയോഗ്യമായ ഭൂമി ഉപയുക്തമാക്കി, കൃഷിയിലൂടെ സമൂഹത്തിലെ പാവപ്പെട്ട വനിതകൾക്ക് വരുമാനമാർഗ്ഗം സൃഷ്ടിക്കുന്ന പ്രവർത്തനമാണ് സംഘകൃഷി. 2006 മുതൽ പാട്ടക്കൃഷിയിലൂടെ കുടുംബശ്രീ അംഗങ്ങൾ കൃഷി പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സജീവമായി പങ്കെടുത്തുവരുന്നു. ഭക്ഷ്യസ്വയംപര്യാപ്തതയിലേക്കു സംസ്ഥാനത്തെ നയിക്കുന്നതിനുള്ള പരിശ്രമങ്ങളുടെ ഭാഗമായി പാട്ടക്കൃഷിയിലൂടെ പരിമിതമായി നടന്നു വന്ന കൃഷി പ്രവർത്തനങ്ങളെ 2009 ൽ സംഘകൃഷി എന്ന പുതിയ ആശയത്തിലൂടെ വിപുലീകരിച്ചു.

സംഘകൃഷി

4 മുതൽ 10 വരെയുള്ള കുടുംബശ്രീ അംഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന സംഘകൃഷി ഗ്രൂപ്പുകൾ (ജെ.എൽ.ജി) രൂപീകരിച്ചാണ് പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കുന്നത്. കുറഞ്ഞത് 25 സെന്റും അതിൽ കൂടുതലും കൃഷി ചെയ്ത് വരുന്ന ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ബാങ്ക് ലോൺ ലഭ്യമാക്കുകയും കൃത്യമായ തിരിച്ചടവ് നടത്തുന്ന സംഘങ്ങൾക്ക് പലിശ സബ്സിഡിയും ഇൻസെന്റീവും അനുവദിക്കുന്നു. ജൈവകൃഷിയിൽ രജിസ്റ്റർ ചെയ്യുന്ന കൃഷി സംഘങ്ങൾക്ക് 10 ശതമാനം അധിക ഇൻസെന്റീവ് നൽകിവരുന്നു.ഭക്ഷ്യ ധാന്യങ്ങൾ, കിഴങ്ങു വർഗ്ഗങ്ങൾ, പച്ചക്കറികൾ, ഏത്തവാഴ കൃഷി, ഫല വർഗ്ഗങ്ങൾ, വാഴ കൃഷി, വാണിജ്യാടിസ്ഥാനത്തിൽ പൂ കൃഷി, മത്സ്യ കൃഷി തുടങ്ങിയവയും സംഘകൃഷി ഗ്രൂപ്പുകൾ ചെയ്തു വരുന്നു.

ഏരിയ ഇൻസെന്റീവ് & പലിശ സബ്സിഡി

4 മുതൽ 10 വരെയുള്ള കുടുംബശ്രീ അംഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന സംഘകൃഷി ഗ്രൂപ്പുകൾ (ജെ.എൽ.ജി) രൂപീകരിച്ചാണ് പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കുന്നത്. കുറഞ്ഞത് 25 സെന്റും അതിൽ കൂടുതലും കൃഷി ചെയ്ത് വരുന്ന ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ബാങ്ക് ലോൺ ലഭ്യമാക്കുകയും കൃത്യമായ തിരിച്ചടവ് നടത്തുന്ന സംഘങ്ങൾക്ക് പലിശ സബ്സിഡിയും ഇൻസെന്റീവും അനുവദിക്കുന്നു. ജെ.എൽ.ജികൾക്ക് കൃഷി ചെയ്യുന്നതിനായി നൽകിവരുന്ന സാമ്പത്തിക സഹായമാണ് ഏരിയ ഇൻസെന്റീവ്. ജില്ലകളിൽ നിന്നുള്ള ആവശ്യം അനുസരിച്ചു ലോൺ എടുക്കുന്ന യൂണിറ്റുകൾക്കാണ് ഇൻസെന്റീവ് നൽകി വരുന്നത്. കൂടാതെ ലോൺ എടുക്കുന്നഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് പലിശ സബ്സിഡി കൂടി നൽകി വരുന്നു.

അഗ്രി ന്യൂട്രി ഗാർഡൻ ക്യാമ്പയിൻ

കുടുംബത്തിന്റെ പൂർണ്ണപോഷക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി കാർഷിക പോഷക ഉദ്യാനങ്ങൾ ഓരോ ഭവനത്തിലും സജ്ജീകരിക്കുന്നതിന് അഗ്രി ന്യൂട്രി ഗാർഡൻ ക്യാമ്പയിൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു. പോഷകാഹാരക്കുറവ് പരിഹരിക്കുന്നതിനായി പ്രാദേശിക കാർഷിക കാലാവസ്ഥയ്ക്ക് അനുയോജ്യമായ പച്ചക്കറികളും പഴവർഗ്ഗങ്ങളും 10 ലക്ഷത്തോളം കുടുംബങ്ങളിൽ വളർത്തുക, ഇതിലൂടെ ഓരോ വീടിനും പോഷക സമൃദ്ധമായ ഭക്ഷണം ഉറപ്പുവരുത്തുക മുഖേന അധിക വരുമാനം ലഭിക്കുന്നു. പോഷക സമൃദ്ധമായ പച്ചക്കറികൾ, പഴവർഗ്ഗങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ലഭ്യത, വിഷമുക്ത പച്ചക്കറി, പഴവർഗ്ഗങ്ങളുടെ ഉപയോഗം മൂലം ആരോഗ്യകരമായ സമൂഹത്തെ സൃഷ്ടിക്കുക, പോഷക സമൃദ്ധമായ ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നത് മൂലം പ്രതിരോധശക്തി വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും കൊവിഡ്-19 പോലുള്ള മഹാമാരിയെ ഒരു പരിധിവരെ തടയുകയും ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് പദ്ധതിയുടെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങൾ. പോഷക സമൃദ്ധമായ കാർഷിക വിളകളായ തക്കാളി, പാവൽ, ചീര, മത്തൻ, മല്ലി / പുതിന വെണ്ട, വഴുതന, വെള്ളരി എന്നിവയിൽ ഏതെങ്കിലും 5 എണ്ണവും 2 ഇനം ഫവലൃക്ഷങ്ങളും ആണ് അഗ്രി ന്യൂട്രി ഗാർഡനിൽ കൃഷി ചെയ്യുന്നത്. ഓരോ വാർഡുകളിലും 50 കുടുംബങ്ങളെ വീതം തിരഞ്ഞെടുത്ത് ഒരു ക്ലസ്റ്റർ ആയി രൂപീകരിച്ചുകൊണ്ടാണ് പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കുന്നത്. ഒാരോ ഗുണഭോക്താക്കളും കുറഞ്ഞത് 3 സെന്റിലാണ് കൃഷി ചെയ്യേണ്ടത്. തികച്ചും ജൈവ രീതിയിൽ ആയിരിക്കും കൃഷി രീതി.

ജൈവിക പ്ലാന്റ് നഴ്സറി

ഗുണമേന്മയുള്ള സസ്യതൈകൾ മിതമായ നിരക്കിൽ ഉത്പാദിപ്പിച്ച് വിപണനം നടത്തുന്നതിനായി ജൈവിക എന്ന പേരിൽ സംസ്ഥാനത്തുടനീളം പ്ലാന്റ് നഴ്സറികൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒരു യൂണിറ്റിന് പരമാവധി 50,000/ രൂപ ആണ് റിവോൾവിങ് ഫണ്ട് ആയി സാമ്പത്തിക സഹായം നിൽകിവരുന്നത്.

ഇടത്തരം മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകൾ

ജെ.എൽ.ജി ഉത്പന്നങ്ങൾക്ക് മികച്ച വരുമാനം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനായി ഇടത്തരം മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകൾ രൂപീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. 5 ലക്ഷത്തിനു മുകളിൽ മുതൽ മുടക്കു വരുന്ന യൂണിറ്റുകളെ ആണ് ഇടത്തരം മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകളായി കണക്കാക്കുക. 4ബാങ്ക് ലോൺ നിർബന്ധമാണ്. 4.5 ലക്ഷം ബാങ്ക് വായ്പകൾക്ക് 40% അല്ലെങ്കിൽ പരമാവധി 2 ലക്ഷം രൂപ സബ്സിഡിയായി നൽകും. സംരംഭം ആരംഭിച്ച് നാലുമാസം കഴിയുമ്പോഴാണ് സബ്സിഡി തുക അനുവദിക്കുക. ബാക്കി തുക ബാങ്ക് വായ്പ വഴിയോ മറ്റു ധനസ്രോതസ്സും വഴിയോ സംരംഭകർക്ക് കണ്ടെത്താവുന്നതാണ്. ഗ്രൂപ്പ് യൂണിറ്റുകളെ മാത്രമേ ടി പദ്ധതിയിൽ ഉൾപ്പെടുത്താനാകുകയുള്ളൂ.

ചെറുകിട മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകൾ

ജെ.എൽ.ജി ഉത്പന്നങ്ങൾക്ക് മികച്ച വരുമാനം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനായി ചെറുകിട മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകൾ രൂപീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. 5 ലക്ഷത്തിനു താഴെ മുതൽമുടക്കു വരുന്ന യൂണിറ്റുകളെ ആണ് ചെറുകിട മൂല്യവർദ്ധിത യൂണിറ്റുകളായി കണക്കാക്കുക. വ്യക്തി / ഗ്രൂപ്പ് സംരംഭങ്ങൾ ആരംഭിക്കാൻ സാധിക്കും. തുടങ്ങാനുദ്ദേശിക്കുന്ന സംരംഭത്തിന് ആകെ ചിലവിന്റെ 40 ശതമാനം പരമാവധി അൻപതിനായിരം രൂപ സബ്സിഡി രണ്ടു തുല്യ ഗഡുക്കളായി നൽകും. ആദ്യ ഗഡു സംരംഭം തുടങ്ങി ഒരു മാസത്തിനകവും രണ്ടാം ഗഡു നാല് മാസത്തിനു ശേഷവും നൽകും. ബാങ്ക് ലോൺ നിർബന്ധമല്ല.

നാട്ടുചന്ത

ജെ.എൽ.ജി ഉത്പന്നങ്ങൾക്ക് മികച്ച വിപണി കണ്ടെത്തുന്നതിനായി എല്ലാ പഞ്ചായത്തിലും ആഴ്ചയിൽ ഒരു ദിവസം വീതം സി.ഡി.എസ്സുകൾക്ക് നാട്ടുചന്തകൾ നടത്തുന്നതിന് ആവശ്യമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ ഒരുക്കുന്നതിനാവശ്യമായ സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകിയിരുന്നു. കുടുംബശ്രീ സംഘ കൃഷി ഗ്രൂപ്പുകളുടെ ഉത്പന്നം യഥാസമയം വിറ്റഴിക്കുവാൻ ഇതിലൂടെ കഴിയുന്നു.

ബയോ ഫാർമസി

കുടുംബശ്രീയുടെ പ്രധാന പദ്ധതികളിൽ ഒന്നായ ജൈവകൃഷിയ്ക്ക് ഏറ്റവും അത്യാവശ്യമായ ഘടകമാണ് ജൈവ വളങ്ങൾ. അതിന്റെ ലഭ്യത ഉറപ്പു വരുത്തുക എന്നതും സംരംഭകർക്ക് വരുമാനവുമാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം. ഇത് വഴി ജൈവ കൃഷിക്ക് സഹായകമാകുകയും ഒപ്പം വ്യക്തി/ ഗ്രൂപ്പ് സംരംഭങ്ങൾക്ക് അവസരമൊരുക്കാനും സാധിക്കുന്നു. വനിതാ കർഷകർക്ക് പരിശീലനവും ഒരു യൂണിറ്റിന് പരമാവധി 60,000/ രൂപ റിവോൾവിങ് ഫണ്ട് സാമ്പത്തിക സഹായവും നൽകി വരുന്നു.

അഗ്രി ബിസിനസ്സ് സംരംഭങ്ങൾ

സാമ്പ്രദായിക കൃഷി രീതികളിൽ നിന്നും വ്യതിചലിച്ച് സംഘകൃഷി ഗ്രൂപ്പുകൾ പുതിയ കാർഷിക സംരംഭങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. കൂടുതൽ വരുമാനദായകമായ കാർഷിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി അഗ്രി ബിസിനസ് സംരംഭങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചു പ്രവർത്തിച്ചു വരുന്നു. പൂക്കൃഷി, കൂൺ കൃഷി, തീറ്റപ്പുൽ കൃഷി, ഗ്രോ ബാഗ് യൂണിറ്റുകൾ, തേനീച്ച വളർത്തൽ, മുതലായ അഗ്രി ബിസിനസ് സംരംഭങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. തുടങ്ങാനുദ്ദേശിക്കുന്ന സംരംഭത്തിന് ആകെ ചിലവിന്റെ 40 ശതമാനം പരമാവധി അൻപതിനായിരം രൂപ സബ്സിഡി രണ്ടു തുല്യ ഗഡുക്കളായി നൽകും. ആദ്യ ഗഡു സംരംഭം തുടങ്ങി ഒരു മാസത്തിനകവും രണ്ടാം ഗഡു നാല് മാസത്തിനു ശേഷവും നൽകും. ബാങ്ക് ലോൺ നിർബന്ധമല്ല.

ഗ്രീൻ കാർപെറ്റ്സ് മൊബൈൽ ഗാർഡൻ ഇൻസ്റ്റലേഷൻ യൂണിറ്റ്

പൂന്തോട്ട നിർമ്മാണ പരിപാലന മേഖലയിൽ നിലവിൽ സേവനം നൽകുന്ന യൂണിറ്റുകൾ കേരളത്തിൽ കുറവാണെന്നു മാത്രമല്ല ഏവർക്കും പരിചിതമായത് നിലവിലുമില്ല. വനിതാ കർഷകർക്ക് ഇത്തരം സംരംഭങ്ങൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ ആവശ്യമായ സാങ്കേതിക സാമ്പത്തിക സഹായങ്ങൾ നൽകി മട്ടുപ്പാവ് കൃഷി, അടുക്കളത്തോട്ട നിർമ്മാണം, അലങ്കാര പുഷ്പോദ്യാനം തുടങ്ങിയവയിൽ വൈദഗ്ധ്യം ഉള്ള സംഘങ്ങൾ രുപീകരിക്കാനും ഉയർന്ന വരുമാനം ലഭ്യമാക്കാനും കഴിയും. കേരളത്തിലെ പൂന്തോട്ട നിർമ്മാണ പരിപാലന മേഖലയിൽ കുടുംബശ്രീയുടെ ബ്രാൻഡ് സമൂഹത്തിനു പരിചിതമാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ആരംഭിച്ചതാണ് ടി പദ്ധതി. വനിതാ കർഷകർക്ക് പരിശീലനവും ഒരു യൂണിറ്റിന് പരമാവധി 1,00,000 /- രൂപ റിവോൾവിങ് ഫണ്ട് സാമ്പത്തിക സഹായവും നൽകിവരുന്നു. നിലവിൽ ഗ്രീൻ കാർപെറ്റ് യൂണിറ്റുകൾ ആരംഭിക്കുന്നതിനായി വനിതാ കർഷകർക്ക് പരിശീലനം നൽകിക്കഴിഞ്ഞു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവർത്തനങ്ങൾ ജില്ലാ തലത്തിൽ നടന്നുവരുന്നു.

അർബൻ വെജിറ്റബിൾ കിയോസ്ക്
നഗരപ്രദേശങ്ങളിൽ നിലവിൽ കുടുംബശ്രീ കാർഷിക ഉത്പന്നങ്ങൾ വിൽക്കുന്നതിനായി പ്രത്യേക വിപണന കേന്ദ്രങ്ങൾ ലഭ്യമല്ല. ആ വിടവ് പരിഹരിച്ചു കർഷകർക്ക് കൂടുതൽ അവസരവും വരുമാനവും ഉറപ്പുവരുത്തുക എന്നതാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.പ്രത്യേക ഉപജീവന പദ്ധതിയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി ജില്ലകൾക്ക് തുക അനുവദിച്ചതു പ്രകാരം 108 അർബൻ വെജിറ്റബിൾ കിയോസ്കുകൾ സ്ഥാപിക്കുകയും ഇതിലൂടെ 3447 സംഘ കൃഷി ഗ്രൂപ്പുകളുടെ പച്ചക്കറികൾ വിപണിയിൽ എത്തിക്കുവാനും സാധിച്ചു.

ഇന്റെൻസീവ് ബനാന – മൂല്യവർധന യൂണിറ്റുകൾ:

കുടുംബശ്രീ വനിതകൾക്ക് അധിക വരുമാനം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനായി ഓരോ വർഷവും ഏകദേശം 5000 ഹെക്ടർ ഭൂമിയിൽ ഓണം വിപണി ലക്ഷ്യം വെച്ചുകൊണ്ട് നേന്ത്രവാഴ കൃഷി ചെയ്തുവരുന്നു.നേന്ത്രവാഴപ്പഴമോ, കായയോ ആയി വിപണിയിൽ എത്തിക്കുന്നതിലും അധികം വരുമാനം മൂല്യവർദ്ധിത ഉത്പന്നങ്ങളിലൂടെ കുടുംബശ്രീ യൂണിറ്റുകൾക്ക് നേടാൻ സാധിക്കുന്നതിനാൽ ഓണം സീസൺ ലക്ഷ്യം വെച്ചുകൊണ്ട് ഓരോ ജില്ലയിലും ഇന്റെൻസീവ് ബനാന യൂണിറ്റുകൾ ആരംഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.

സംയോജിത കൃഷി

കഴിഞ്ഞ ഒരു ദശാബ്ദമായി കുടുംബശ്രീ മുഖേന നടപ്പിലാക്കി വരുന്ന വിവിധ കാർഷിക ഉപജീവന പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ നേട്ടങ്ങൾ എല്ലാം ഏകീകരിക്കുന്നതിനായി വിഭാവനം ചെയുന്ന പദ്ധതിയാണ് സംയോജിത കൃഷി (ഇന്റഗ്രേറ്റഡ് ഫാർമിംഗ് ക്ലസ്റ്റർ). കാർഷിക ഉപജീവന പ്രവർത്തനങ്ങൾ വഴി കർഷകരുടെ കുടുംബ വരുമാനം വർധിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും കർഷകർക്ക് ലഭ്യമായ നേട്ടത്തിന് ഇത് ആനുപാതികമല്ല . അതിനു കാരണം ഉപജീവന സേവനങ്ങളുടെ ഉയർന്ന ചെലവുകളാണ്. ഈ പദ്ധതി വഴി ഉല്പാദനവും ഉല്പാദന ക്ഷമതയും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഉപജീവന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് പദ്ധതി ആരംഭിക്കുകയും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ഓരോ കുടുംബത്തിനും വര്ഷം മുഴുവനും സ്ഥിരമായ വരുമാന സ്രോതസ് നേടിക്കൊടുക്കുകയുമാണ് പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം. രണ്ടോ മൂന്നോ സമീപ ഗ്രാമങ്ങളിലെ 2,50,300 പേരടങ്ങുന്ന ഓരോ ക്ലസ്റ്ററുകൾ രൂപീകരിച്ചുകൊണ്ടാണ് പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കുന്നത്. അവിടെ വിള ഉത്പാദനം, ഹോർട്ടികൾച്ചർ, കന്നുകാലി വളർത്തൽ, കോഴി വളർത്തൽ, മീൻ വളർത്തൽ, തേനീച്ച കൃഷി തുടങ്ങിയ സംയോജിത മാർഗങ്ങളിലൂടെ മാലിന്യങ്ങൾ കുറച്ചുകൊണ്ട് കൂടുതൽ ഉത്പാദനം നേടിയെടുക്കാൻ കഴിയുന്നു. ടി ക്ലസ്റ്ററുകൾ, ക്ലസ്റ്റർ അധിഷ്ഠിത പരിപാടികളിലൂടെ കർഷകർ നേരിടുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾ, ഉത്പാദനം, സംസ്കരണം, മൂല്യ വർദ്ധനവ്, കർഷകർക്ക് ആവശ്യമായ പരിശീലനങ്ങൾ എന്നിവ നൽകുവാൻ സാധിക്കുന്നു. പ്രധാനമായും കർഷകർ നേരിടുന്ന ഒരു വെല്ലുവിളിയാണ് വിപണിയിലെ സാങ്കേതിക വിദ്യകളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം. എന്നാൽ ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ വിപണിയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ഉത്പന്ന വിലയിലെ ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകളിൽ നിന്നും കർഷകരെ സംരക്ഷിക്കുവാനും ഉല്പാദന സ്ഥിരതയും ഉയർന്ന ലാഭം സൃഷ്ടിക്കുവാനും സാധിക്കുന്നു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവർത്തനങ്ങൾ ജില്ലാ തലത്തിൽ നടന്നു വരുന്നു.

പ്രൊഡ്യൂസർ ഗ്രൂപ്പ്

കാർഷിക ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ കൂട്ടായ സംഭരണത്തിലൂടെയും വിപണനത്തിലൂടെയും കാർഷിക ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ഇടപാട് ചെലവ് (Transaction Cost) കുറയ്ക്കുന്നതിന് പ്രാഥമികമായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ക്രമേണ പ്രാഥമിക സംസ്ക്കരണത്തിലേയ്ക്ക് നീങ്ങുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു അനൗപചാരിക ഗ്രൂപ്പാണ് പ്രൊഡ്യൂസർ ഗ്രൂപ്പ്. ചില പ്രൊഡ്യൂസർ ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് പ്രാദേശികമായ ഡിമാന്റും വിതരണ സാഹചര്യങ്ങളും കണക്കിലെടുത്ത് പ്രാദേശികവൽക്കരിച്ച മാർക്കറ്റിംഗിൽ ഏർപ്പെടുന്നു.

ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ശേഖരണം, സംയോജനം, മൂല്യവർദ്ധന, വിപണനം എന്നിവയ്ക്കായി സമാന ഉൽപ്പന്നങ്ങളും സേവനങ്ങളും ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നതിന് പൊതുവായ താത്പര്യമുള്ള 20-35 വരെയുള്ള ഉൽപ്പാദക അംഗങ്ങളെ പ്രൊഡ്യൂസർ (പിജി) ഗ്രൂപ്പായി രൂപീകരിക്കാം. എന്നിരുന്നാലും ഉൽപ്പാദക സംഘങ്ങളുടെ വലിപ്പം സമാഹരിക്കാനുള്ള വ്യാപ്തി, ചരക്കിന്റെ വില, വിപണി പ്രവേശനം, മാനേജ്മെന്റ് മുതലായവ ആശ്രയിച്ചായിരിക്കും ഗ്രൂപ്പുകൾ രൂപീകരിക്കുക. ചെറുകിട നാമമാത്ര ജെ.എൽ.ജി അംഗങ്ങളെ സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിന് ശ്രദ്ധ നൽകാം. വനിതകൾ അയൽക്കൂട്ട അംഗങ്ങളാണെങ്കിൽ പ്രൊഡ്യൂസർ ഗ്രൂപ്പ് രൂപീകരണത്തിൽ പരിഗണിക്കാം. പ്രൊഡ്യൂസർ ഗ്രൂപ്പിന്റെ പ്രധാന പ്രവർത്തനങ്ങൾ സാധ്യതയുള്ള ചരക്കുകൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുക, തുടർച്ചയായ വിപണി ഇടപെടൽ നടത്തുക, വിപണിയിലേയ്ക്ക് ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ ലഭ്യമാക്കുക, ഇടപാട് ചെലവുകൾ തുടർച്ചയായി വിലയിരുത്തുക, ഓരോ ഇടപാട് സൈക്കിളിലും ചെലവുകൾ കുറയ്ക്കാൻ ശ്രമിക്കുക, മാർക്കറ്റ് നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഉൽപ്പാദനാസൂത്രണം സംഘടിപ്പിക്കുക, ഗ്രാമതല കാർഷികോൽപ്പന്നങ്ങൾ ശേഖരണ സെന്ററുകൾ സ്ഥാപിക്കുക, പ്രവർത്തിപ്പിക്കുക, (വില്ലേജ് ലെവൽ അഗ്രിഗേഷൻ സെന്റർ) കാർഷിക ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ സംയോജനം, വൃത്തിയാക്കൽ, ഗ്രേഡിംഗ്, തരംതിരിക്കൽ, പായ്ക്കിംഗ് മുതലായ പ്രാഥമിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ, മാർക്കറ്റിംഗ് ചാനലുകളുമായി ഒരു ബന്ധം വികസിപ്പിക്കുകയും സംയോജിത കാർഷികോൽപ്പന്നങ്ങൾ ഇടപാടുകൾ രേഖപ്പെടുത്തൽ, രസീത് നൽകൽ എന്നിവയാണ്. ഇത്തരത്തിൽ ഉള്ള പി.ജി. രൂപീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവർത്തനങ്ങൾ ജില്ലാതലത്തിൽ നടന്നുവരുന്നു.

വെജിറ്റബിൾ കിയോസ്ക്

കുടുംബശ്രീ സംഘ കൃഷി ഗ്രൂപ്പുകളുടെയും, വാല്യൂ അഡിഷൻ യൂണിറ്റുകളുടെയും ഉത്പന്നങ്ങൾ പ്രാദേശിക വിപണിയിൽ ലഭ്യമാക്കുന്നതിനും കർഷർക്ക് അവരുടെ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ ഇടനിലക്കാരുടെ സഹായം ഇല്ലാതെ തന്നെ വിറ്റഴിക്കുന്നതിനും സംസ്ഥാനത്തുടനീളം വെജിറ്റബിൾ കിയോസ്കുകൾ സ്ഥാപിച്ചുവരുന്നു. ആദ്യഘട്ടത്തിൽ 100 വെജിറ്റബിൾ കിയോസ്കുകൾ സ്ഥാപിക്കുവാനാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.